Γράφει ο Δρ. Κυριάκος Πλατρίτης, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας Παν. Κρήτης – εγκεκριμένος Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής Ε.Α.Ι.Ρ. Ο τρίβολος ο χερσαίος (λέγεται και τριβόλι ή τριόλι ή πεντάξυλο ή πεντάσπορο, επιστημ. ονομ. tribulus terrestris) είναι ένα χαμερπές ζιζάνιο που περιέχει πολύτιμα βιοδραστικά συστατικά. Το φυτό αυτό βρίσκεται σε πολλά μέρη του κόσμου αλλά ευδοκιμεί περισσότερο σε εύκρατες και τροπικές περιοχές. Το εκχύλισμα του τριβόλου φαίνεται ότι ενισχύει τη σεξουαλική επιθυμία σε άνδρες και γυναίκες, βελτιώνει την ανδρική σεξουαλική απόδοση, ενώ βοηθάει και την αύξηση της μυικής μάζας και τη λιπόλυση. Ο καρπός κυρίως και λιγότερο τα κλαδιά και τα άνθη περιέχουν σαπωνίνες οι οποίες μπορούν να διεγείρουν τον υποθάλαμο ούτως ώστε να εκκρίνει περισσότερη ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH). Η ορμόνη αυτή με τη σειρά της δίνει σήμα στους όρχεις να αυξήσουν την παραγωγή τεστοστερόνης με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ερωτική επιθυμία, η ποιότητα της στύσης και η παραγωγή σπερματοζωαρίων. Στις γυναίκες ο τρίβολος μπορεί αφενός να ανεβάσει τα επίπεδα των οιστρογόνων και της δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA) με αποτέλεσμα την άνοδο της λίμπιντο και αφετέρου να βοηθήσει στην αντιμετώπιση προβλημάτων του εμμηνορροϊκού κύκλου μέσω της ρύθμισης των ωοθηκών από τη έκκριση ωχρινοτρόπου ορμόνης. Πρόσφατες έρευνες με πειραματόζωα κατέδειξαν και άλλα οφέλη από τη χρήση του τριβόλου. Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2015 υποστήριξε ότι ο τρίβολος έχει σημαντική αντιυπερτασική δράση και ενισχύει το καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ μια άλλη μελέτη κατέγραψε εξουδετέρωση καρκινικών κύτταρων οζώδους μορφής στο ήπαρ. Ο τρίβολος είναι φυτό που αναγνωρίστηκε ως φαρμακευτικό βότανο από τα πανάρχαια χρόνια και χρησιμοποιήθηκε συστηματικά κυρίως από την κινέζικη και την ινδική παραδοσιακή ιατρική. Ήταν γνωστό για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες και στους αρχαίους λαούς της ανατολικής μεσογείου. Στην αρχαία Ελλάδα λεγόταν τετράεδρον και σύμφωνα με ιστορικές αναφορές στο σχήμα του καρπού του οφείλει την κατασκευή του ένα ομώνυμο αρχαίο όπλο που χρησιμοποιήθηκε από τον στρατό του βασιλιά Δαρείου ως μεταλλική νάρκη προκαλώντας σημαντικές απώλειες κατά την προέλαση του ιππικού του Μ. Αλεξάνδρου στη μάχη των Γαυγαμήλων το 331 π.Χ.. Στην Κύπρο ο τρίβολος βρίσκεται στους αγρούς σε ορισμένες παράκτιες περιοχές. Βλασταίνει σε ασβεστολιθικά, αμμώδη, αλλά και αργιλώδη εδάφη από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο και φέρει μικρά κίτρινα άνθη στη βάση των ακραίων φύλλων του. Ως έρπον ζιζάνιο μπορεί σε πλήρη ωρίμανση να σχηματίσει χλωροτάπητα εκτάσεως συνήθως περίπου ενός τετραγωνικού μέτρου. Η συλλογή του φυτού συστήνεται να γίνεται μόνο από πρόσωπα που έχουν σχετική πείρα επειδή υπάρχει ο κίνδυνος σύγχυσης με άλλα φυτά που ενδέχεται να είναι δηλητηριώδη. Ο καρπός του τριβόλου είναι αγκαθωτός. Όταν ωριμάσει γίνεται αιχμηρός και μπορεί να διαπεράσει τα ρούχα και τα παπούτσια και να καρφωθεί στο δέρμα προκαλώντας τσουχτερό πόνο. Αυτό εξηγεί και την προέλευση της φράσης ‘διάολε τρίολε’, την οποία φέρεται να έλεγαν οι άνθρωποι που στα παλιά χρόνια βάδιζαν στους αγρούς ξυπόλυτοι ή με πρόχειρα υποδήματα και είχαν την ατυχία να πατήσουν πάνω σε αγκάθια τριβόλου!
Στο ‘εργαστήρι της φύσης’ που λειτουργεί η Ψυχοθεραπευτική Εστία Μακρόβιας Απεξάρτησης (Ψ.Ε.Μ.Α.) στη Λεμεσό υπάρχει διαθέσιμη μικρή ποσότητα τριβόλου φετινής εσοδείας. Όσοι επιθυμούν να το προμηθευτούν μπορούν να επικοινωνήσουν στο τηλέφωνο 70005531 ή να παραγγείλουν μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος στο cypruspsychotherapy.sec@gmail.com. Συν τοις άλλοις, με την αγορά τους θα στηρίξουν τη λειτουργία των δωρεάν θεραπευτικών προγραμμάτων του Κέντρου Ψ.Ε.Μ.Α..