Τα Αμφιαράεια ήταν διάσημα νοσοκομεία – θεραπευτήρια του αρχαιοελληνικού κόσμου στα οποία παρεχόταν ολιστική φροντίδα υγείας. Ήταν αφιερωμένα στο μυθικό αρχίατρο Αμφιάραο από το Άργος που ηρωοποιήθηκε. Τα Ασκληπιεία, τα οποία ήταν επίσης γνωστά νοσοκομεία της αρχαιότητας, αποτέλεσαν την εξελιγμένη μορφή των Αμφιαραείων.
Οι θεραπείες των ασθενών στα Αμφιαράεια συνδύαζαν μεθόδους όπως η σωματική άσκηση, η κατάλληλη διατροφή, η υδροθεραπεία, η λουτροθεραπεία, η ψυχαγωγία με θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, η φυτοθεραπευτική, οι ιεροτελεστίες, ο διαλογισμός, η πνευματική καθοδήγηση, η ανάγνωση και η μελέτη βιβλίων, οι υποκαπνισμοί, οι χειρουργικές επεμβάσεις κ.α.
Ωστόσο, η κορυφαία πράξη της κάθε θεραπείας που προσφερόταν στα Αμφιαράεια ήταν η εφαρμογή της μεθόδου της ονειροθεραπείας μέσω της λεγόμενης «εγκοίμησης». Πρόκειται για μια προσεκτικά μεθοδευμένη προσπάθεια για πρόκληση ονείρων στον ασθενή που επιτυγχανόταν μέσω καθορισμένου τελετουργικού, διάφορων υποβλητικών τεχνικών, φυτοθεραπευτικής και ελεγχόμενης αισθητηριακής αποστέρησης ή διέγερσης. Στη συνέχεια οι ασθενείς αφηγούνταν στους θεραπευτές τα όνειρα που είχαν και αυτοί με τη σειρά τους τα ερμήνευαν κατά τρόπο που να τα συνέδεαν με την εξέλιξη της θεραπείας των ασθενών.
Στα ερείπια των κτισμάτων αρκετών Αμφιαραείων που διασώθηκαν σε διάφορα μέρη της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου εντοπίστηκαν τα θεμέλια των εγκοιμητηρίων, δηλαδή των χώρων που τελούνταν οι εγκοιμήσεις.
Το πιο ξακουστό Αμφιαράειο ήταν αυτό του Ωρωπού, που βρισκόταν στην Αττική, σε μια κοιλάδα που λέγεται το Μαυροδήλεσι, μόλις έξι χιλιόμετρα από τον Ωρωπό και λίγο βορειοδυτικότερα του Κάλαμου.
Αναμφισβήτητα, στη σύγχρονη ψυχολογία η ερμηνεία ονείρων έγινε διάσημη ψυχοθεραπευτική μέθοδος από τον Σίγκμουντ Φρόυντ, ο οποίος αποκάλεσε τα όνειρα ως «τη βασιλική οδό προς το ασυνείδητο». Ωστόσο, η ερμηνεία των ονείρων, όπως αδιάσειστα καταμαρτυρούν τα εγκοιμητήρια των Αμφιαραείων, αποτελεί μέθοδο θεραπείας με πανάρχαια προέλευση, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στα επιστημονικά επιτεύγματα του αρχαιοελληνικού κόσμου.
Πηγή: Πλατρίτης Κ. (2013). Ψυχοθεραπευτικές πρακτικές από την Αρχαιότητα στο κατώφλι του 20ου αιώνα. Αρχείο Κυπριακού Ινστιτούτου Ψυχοθεραπείας
