Ο προσανατολισμός είναι μια βασική ψυχική λειτουργία. Είναι από τις πρώτες που εξετάζουμε όταν εκτελούμε μια ψυχολογική διερεύνηση, επειδή είναι λειτουργία που έχει τη δυνατότητα να παραμένει άθικτη ακόμη και όταν εκδηλώνονται σοβαρές ψυχικές διαταραχές λ.χ. παρανοειδής σχιζοφρένεια. Επομένως, η διαπίστωση χαμηλής ικανότητας προσανατολισμού ενδέχεται να είναι καθοριστικό σημάδι για την ανίχνευση μιας επείγουσας κατάστασης που πέραν του ψυχολόγου μπορεί να χρειάζεται την άμεση παρέμβαση και άλλων επαγγελματιών υγείας όπως του νευρολόγου, ψυχίατρου, ακόμη και παθολόγου.
Προβλήματα προσανατολισμού παρατηρούμε συχνότερα να συνοδεύουν ψυχοπαθολογικές καταστάσεις όπως το παραλήρημα, η άνοια και οι ουσιοεπαγώμενες ψυχώσεις (δηλαδή οι ψυχώσεις που οφείλονται στην επίδραση αλκοόλ, ναρκωτικών και άλλων ψυχοδραστικών ουσιών).
Η ικανότητα του προσανατολισμού εξετάζεται συνήθως σε τρεις περιοχές: χρόνο, τόπο και πρόσωπο (ή εαυτό). Μπορείτε να ελέγξετε την ικανότητα του προσανατολισμού μέσω συνέντευξης υποβάλλοντας σύντομες ερωτήσεις και ακολουθώντας μια πορεία από τις εύκολες προς τις δύσκολες ερωτήσεις λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψιν την ορθότητα των απαντήσεων που σας δίνει ο εξεταζόμενος.
Σχετικά με τον χρόνο ρωτήστε τον εξεταζόμενο για το τρέχον έτος (ποιο έτος διανύουμε;), την εποχή (ποια εποχή του χρόνου έχουμε τώρα;), το μήνα (σε ποιο μήνα είμαστε;), τη μέρα (ποια ημέρα είναι σήμερα;), την ώρα (χωρίς να κοιτάξετε το ρολόι μπορείτε να μου πείτε τι ώρα περίπου είναι τώρα;), την ημερομηνία (τι ημερομηνία έχουμε σήμερα), την περίοδο περίθαλψης (πόσες περίπου μέρες νοσηλεύεστε εδώ;) την περίοδο εξέτασης (χωρίς να κοιτάξετε το ρολόι σας μπορείτε να μου πείτε πόση ώρα περίπου βρίσκεστε σήμερα στο γραφείο μου;) κ.ο.κ.
Σχετικά με τον τόπο ρωτήστε τον εξεταζόμενο για τη χώρα καταγωγής του (ποια είναι η πατρίδα σας / από ποια χώρα είστε;), τον τόπο γέννησης (πως λέγετε το μέρος που γεννηθήκατε;), τον τόπο διαμονής (σε ποια πόλη/επαρχία κατοικείτε;), τον τόπο που βρίσκεται κατά την ώρα της εξέτασης (πως λέγεται το μέρος που βρισκόμαστε τώρα;) κ.ο.κ.
Σχετικά με το πρόσωπο (εαυτό), ρωτήστε τον εξεταζόμενο για το όνομα του (πως σας λένε;), την οικογενειακή του κατάσταση (είστε έγγαμος; πόσα παιδιά έχετε;), την ηλικία του (πόσο χρονών είστε;) το επάγγελμά του (τι δουλειά κάνετε;) κ.ο.κ.
Επομένως ερωτήσεις με κατάλληλο περιεχόμενο και κατανοητή διατύπωση μπορούν στο πλαίσιο μιας ψυχολογικής συνέντευξης να βοηθήσουν να εξετάσουμε την ικανότητα του προσανατολισμού που συνιστά μια βασική ψυχική λειτουργία. Εναλλακτικά, ο ψυχολόγος μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορα νευροψυχολογικά τεστ τα οποία είναι επίσης βοηθητικά στη διερεύνηση του προσανατολισμού.
